Lista ważniejszych dzieł

FRANCISZKA SALEZEGO JEZIERSKIEGO

Wybrane publikacje, które ukazały się drukiem:

Gowórek herbu Rawicz, wojewoda sandomirski. Powieść z widoku we śnie
Powieść wydana w Warszawie w 1789. Wydawca: Michał Gröll
Rzepicha, matka królów, żona Piasta, między narodami sarmackimi słowiańskiego monarchy tej części ziemi, która nazywa się Polską
Powieść wydana w Warszawie w 1790. Wydawca: Drukarnia Piotra Dufoura
Niektóre wyrazy porządkiem abecadła zebrane i stosownymi do rzeczy uwagami objaśnione
Powieść wydana w Warszawie w 17891 Wydawca: Michał Gröll
Jarosza Kutasińskiego herbu Dęboróg, szlachcica łukowskiego, uwagi nad stanem nieszlacheckim w Polszcze
Powieść wydana w Warszawie w 1790. Wydawca: Michał Gröll
Źródło: Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa
Źródło: Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa
Zobacz też: "Między historyzmem oświeceniowym a romantycznym. Rzecz o powieście Franciszka Salezego Jezierskiego Rzepicha" autorstwa prof. Ireny Łossowskiej z Instytutu Literatury Polskiej Wydziału Polonistyki UW [link].
Źródło: Podlaska Biblioteka Cyfrowa
Źródło: Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa
O bezkrólewiach w Polszcze i o wybieraniu królów, począwszy od śmierci Zygmunta Augusta Jagiełły aż do naszych czasów. Dzieło w teraźniejszych okolicznościach do wiadomości przydatne
Powieść wydana w Warszawie w 1790.
Ktoś piszący z Warszawy
Powieść wydana w Warszawie w 1790.
Głos na prędce do stanu miejskiego
Powieść wydana w Warszawie w 1790.
Antoni Strzelbicki, kat krakowski, w r. 1782 ścięty w Krakowie. Powieść prawdziwa. Pieśni 1-4
Pamflet polityczny wierszem przeciwko Ponińskiemu i Branickiemu przypisywany Jezierskiemu.
Źródło: Polona – polska biblioteka cyfrowa
Źródło: Polona – polska biblioteka cyfrowa
Źródło: Polona – polska biblioteka cyfrowa
Źródło: Polona – polska biblioteka cyfrowa

Katechizm o tajemnicach rządu polskiego

Pełny tytuł: Katechizm o tajemnicach rządu polskiego, jaki był około 1735 napisany przez J. P. Sterne w języku angielskim, potem przełożony po francusku, a teraz na koniec po polsku

Utwór publicystyczny wydany w 1790 r.

Katechizm rzekomo miał być wydany w Samborze i być tłumaczeniem dzieła zagranicznego. W istocie napisał go Jezierski, prawdopodobnie przy współudziale Jana Śniadeckiego. Katechizm stanowił paszkwil na społeczny i polityczny anachronizm ustroju Rzeczypospolitej. Za pomocą odpowiednio dobranych pytań i odpowiedzi ukazywał zwyrodnienie instytucji feudalnych. (opis z Wikipedii).

Źródło: Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa

Raport z wizytowania szkół

Zobacz raport napisany przez Franciszka Salezego Jezierskiego podsumowujący jego wizytację 21 szkół w 1785 r.

Przeczytaj więcej: Kanonik Jezierski jako wizytator Szkoły Głównej

Źródło: Biblioteka Cyfrowa WBP w Lublinie

Ważniejsze dzieła, mowy, kazania

  • Wykład nauk podług przepisów publicznej instrukcji od Prześwietnej Komisji nad Edukacją Narodową w obydwóch Polskich i W. Ks. Litewskim przez Najjaśniejsze Stany Rzeczypospolitej na sejmie r. 1773 uchwalonej, do szkół większych Wydziału Lubelskiego stosowany na r. 1781, brak miejsca wydania (1781)

  • Mowa... na pochwałę króla Jana III w dzień stuletniego aniwersarza (12 września 1783) zwycięstwa nad Turkami pod Wiedniem, rękopis znajdował się w Bibliotece Krasińskich; zniszczony w roku 1944

  • Kazanie przy zaczęciu Trybunału Koronnego na prowincją małopolską, poczynającego się dnia 19 kwietnia 1784 w Lublinie, powiedziane, Lublin (1784)

  • Kazanie przed Stanami Rzeczypospolitej na sejmie w roku 1788 w kościele Ś. Jana w Kolegiacie Warszawskiej powiedziane, Warszawa (1788); wyd. następne: zobacz Wydania zbiorowe

  • O bezkrólewiach w Polszcze i o wybieraniu królów, począwszy od śmierci Zygmunta Augusta Jagiełły aż do naszych czasów. Dzieło w teraźniejszych okolicznościach do wiadomości przydatne, Warszawa 1790

  • Wzmianka krótka o zjednoczeniu Księstwa Litewskiego z Królestwem Polskim w duchu wolności i równości (Warszawa 1790)

  • Katechizm o tajemnicach rządu polskiego, jaki był około roku 1735, napisany przez J. P. Sterne w języku angielskim, potem przełożony po francusku, a teraz na koniec po polsku. W Samborzu, w Drukarni Cesarsko-Królewsko-Apostolskiej Mości. Roku 1790, dnia 10 stycznia (Warszawa 1790); wyd. następne: wyd. 2 (Warszawa 1790); wyd. 3 (Warszawa? 1790); wyd. 4: Rząd polski w tajemnicach odkryty, jaki był około roku 1735... (Warszawa 1790); wyd. 5 (Warszawa? 1790): wyd. K. Bartoszewicz Księga pam. setnej rocznicy ustanowienia Konstytucji 3 Maja, t. 1, Kraków 1891, s. 160-168; zobacz: Wydania zbiorowe; fragmenty przedr.: M. Piszczkowski Obrońcy chłopów w literaturze polskiej, Kraków 1948; B. Leśnodorski: „Kuźnica Kołłątajowska”, Wrocław (1949), Biblioteka Narodowa, seria I, nr 130; (M. Baliński przypuszcza prawdopodobne autorstwo lub współautorstwo Jana Śniadeckiego)

  • Ktoś piszący z Warszawy. (Dnia 11 lutego 1790 roku) (Warszawa 1790); wyd. następne: w skrócie przedr. B. Leśnodorski: „Kuźnica Kołłątajowska”, Wrocław (1949); zobacz: Wydania zbiorowe

  • Jarosza Kutasińskiego herbu Dęboróg, szlachcica łukowskiego, Uwagi nad stanem nieszlacheckim w Polszcze (Warszawa) 1790; wyd. następne: zobacz: Wydania zbiorowe; fragmenty przedr.: B. Suchodolski Idee społeczne doby stanisławowskiej, Warszawa 1948, s. 30-32, 175-176; B. Leśnodorski: „Kuźnica Kołłątajowska”, Wrocław (1949)

  • Głos na prędce do stanu miejskiego (Warszawa 1790); fragmenty przedr.: B. Suchodolski Idee społeczne doby stanisławowskiej, Warszawa 1948, s. 30-32, 175-176; B. Leśnodorski: „Kuźnica Kołłątajowska”, Wrocław (1949); Materiały do dziejów Sejmu Czteroletniego, t. 3, Wrocław 1960; autorstwo było przypisywane także J. Sołtykowiczowi (Estreicher) i H. Kołłątajowi (W. Konopczyński)

  • Wypis z kroniki Witykinda tłomaczony przez Grzegorza a Słupia, decretorum doktora, opata świętokrzyskiego, który żył około roku 1375, z autografu w bibliotece na Łysej Górze znajdującego się, brak miejsca wydania (około roku 1790); wyd. następne: zobacz Wydania zbiorowe; (autorstwo domniemane)

  • Niektóre wyrazy porządkiem abecadła zebrane i stosownymi do rzeczy uwagami objaśnione (Warszawa 1791 wydane pośmiertnie dzieło zawierające całość przemyśleń Jezierskiego, opatrzone przedmową Hugona Kołłątaja); wyd. następne: wyd. 2 Warszawa 1792; zobacz: Wydania zbiorowe; fragmenty przedr.: J. Ziomek Zeszyty Wrocławskie 1948, nr 4, s. 79-91; B. Leśnodorski: „Kuźnica Kołłątajowska”, Wrocław (1949)

  • Kazania wybrane, utwór znany tylko z tytułu (informacja H. Kołłątaj w przedmowie do Niektóre wyrazy...)

  • Podróż po Polszcze (informacja H. Kołłątaj w przedmowie do Niektóre wyrazy...)

  • Korespondencja z Krakowa (informacja H. Kołłątaj w przedmowie do Niektóre wyrazy...).

Powieści historyczne

  • Antoni Strzelbicki, kat krakowski, w r. 1782 ścięty w Krakowie. Powieść prawdziwa. Pieśni 1-4, powst. 1789; z rękopisu Ossolineum sygn. 686/I wyd. J. Ziomek: „Antoni Strzelbicki – kat krakowski”; pamflet przypisywany F. S. Jezierskiemu; w zbiorze: „Miscellanea z doby Oświecenia”, Wrocław 1960, Archwium Literackie nr 5; (autorstwo domniemane)

  • Gowórek herbu Rawicz, wojewoda sandomirski. Powieść z widoku we śnie, Warszawa 1789

  • Rzepicha, matka królów, żona Piasta, między narodami sarmackimi słowiańskiego monarchy tej części ziemi, która się nazywa Polska, cz. 1-2, Warszawa 1790 (2 wydania); Ed. nowa, Warszawa 1794 (podejmujące skrycie tematykę reform Sejmu Wielkiego).

Przekłady

  • E.J. Sieyès: Duch nieboszczki Bastylii czyniący uwagi nad karą więzienia, niewoli i nad stanem pospólstwa francuskiego w dzisiejszej odmianie rządu. Z francuskiego przetłumaczony przez autora „Rzepichy”, Warszawa 1790 (wolna przeróbka utworu: Qu’est ce que le tiers etat?, poprzedzona uwagami nad „monadami” G.W. Leibniza)

  • E.J. Sieyès: Roztrząśnienie przywilejów. Wyjątek z pism Emanuela Sieyèsa, obywatela francuskiego, brak miejsca i roku wydania (tłumacz – według Estreichera).

Wydania zbiorowe

Wybór pism, oprac. Z. Skwarczyński, wstęp J. Ziomek (Warszawa) 1952, zawartość:

  • Kazanie przed stanami Rzeczypospolitej

  • Katechizm o tajemnicach rządu polskiego

  • Jarosza Kutasińskiego Uwagi

  • Wypis z kroniki Witykinda

  • Ktoś piszący z Warszawy

  • Niektóre wyrazy porządkiem abecadła zebrane.

Bronisław Treger (ed.), Franciszek Salezy Jezierski, Trzy utwory z czasów Sejmu Wielkiego, Kraków: Collegium Columbinum, Warszawa: Towarzystwo Badań nad Wiekiem Osiemnastym 2005, ss XXIV + 290, (edycja staropolskich tekstów źródłowych - opracowanie, wstęp i komentarz)

Listy i materiały

  • Do H. Kołłątaja z 16 marca 1785, Archiwum Główne Akt Dawnych (Metryka Litewska, dz. IX, t. 78, s. 460)

  • Do Stanisława Augusta, dat. Kraków 11 marca 1788; 3 lipca (1788 lub 1789?); rękopisy: Biblioteka Czartoryskich, sygn. 727, s. 581; sygn. 732, s. 733

  • Raport wizyty generalnej szkół... dany Szkole Głównej roku 1785, wyd. T. Wierzbowski w: „Raporty generalnych wizytatorów z r. 1785”, Warszawa 1914, Komisja Edukacja Narodowej nr 28, s. 28, 44-61.


Źródło: Wikipedia